21/2/11

"Κυνόδοντας" του Γιώργου Λάνθιμου


Δεν ξέρω αν μου άρεσε ο Κυνόδοντας. Έτσι απλά. Και νομίζω ότι είναι η πρώτη φορά που μου συμβαίνει να μην ξέρω αν μου άρεσε μία ταινία, οπότε αυτό είναι από μόνο του ενδιαφέρον. Είναι μία δύσκολη ταινία, αρκετά σκληρή και σκοτεινή με αρκετά σοκαριστικές σκηνές, όχι πουριτανικά σοκαριστικές, αλλά ψυχολογικά σοακριστικές.

Η ιστορία χιλιοειπωμένη- ειδικά τον τελευταίο καιρό που την ανακάλυψαν όλοι λόγω Όσκαρ, ενώ η ταινία είναι γυρισμένη το 2009-. Ένα σπίτι κάπου στο πουθενά, ένα ζευγάρι με τρία παιδιά, μία απόλυτα προβληματική κατάσταση. Τα παιδιά δεν έχουν βγεί ποτέ από το σπίτι, ζούνε σε μία ψεύτικη καθημερινότητα, όπου τίποτα δεν είναι ότι φαίνεται. Πού και που έρχεται μία κοπέλα , την οποία φέρνει ο πατέρας- πάτερ φαμίλιας, προκειμένου να ικανοποιήσει ο γιος τις σεξουαλικές ορμές του. Τα παιδιά ζουν λες και είναι καθυστερημένα, ή πάντα κολλημένα στην πολύ παιδική ηλικία,( στην αρχή ειδικά παίζουν τόσο επιτηδευμένα που νομίζεις ότι είναι απλώς ατάλαντοι ηθοποιοί), όποιος κερδίζει στις δοκιμασίες που βάζει ο πατέρας, παίρνει δώρο αυτοκόλλητα, όπως τότε που είμασταν παιδιά, και τα κολλάει στο προσκέφαλο του κρεβατιού του. Νομίζουν ότι τα αεροπλάνα είναι παιχνίδια και περιμένουν κάποιο από όσα περνάνε να πέσει στον κήπο τους, ότι τα ζόμπι είναι μικρά κίτρινα λουλούδια, ότι ο Φράνκ Σινάτρα είναι ο παππούς τους που τραγουδάει στο δίσκο, ότι η γάτα είναι ένα επικίνδυνο θανατηφόρο ζώο. Μέχρι που σταδιακά ο Λάνθιμος φέρνει την κρίση όλο και πιο κοντά. Σε μία συγκλονιστική σκηνή όπου η μία κόρη (πολύ καλή η Αγγελική Παπούλια), χορεύει με φρενήρεις ρυθμούς, σα να θέλει να πετάξει από πάνω της όλα αυτά που τη βασανίζουν , καθώς και στη σκηνή που ακολουθεί, στην οποία πρωταγωνιστούν ο Κυνόδοντας κι ένα βαράκι, ο Λάνθιμος ψάχνει την εξιλέωση, η οποία τελικά δεν έρχεται ποτέ.

Η ταινία είναι μία συνεχόμενη αλληγορία. Ο πατέρας ( καταπληκτικός ο Στέργιογλου) είναι ο Θεός. Όλοι υπακούν σε αυτόν. Αυτός αποφασίζει, σε αυτόν λογοδοτούν. Οι αλληγορίες, οι παρομοιώσεις, οι συγκρίσεις και ο τρόπος με τον οποίον παρουσιάζονται μέσω των μεθόδων που βρήκαν οι γονείς για να περιορίσουν τα 25χρονα παιδιά τους, δείχνει αν μη τι άλλο, το πόσο προσεγμένο είναι το σενάριο. Και η στιγμή της κάθαρσης, η οποία δεν έρχεται ποτέ, δείχνει ακριβώς αυτό. Όταν το πιο δυνατό μας δόντι θα κουνηθεί χωρίς επιστροφή, τότε η "κακή εκπαίδευση" θα έρθει σε ρήξη με το παρελθόν μας και στην ουσία δε θα καταφέρουμε ποτέ να ελευθερωθούμε.
Νομίζω ότι η ταινία παίζει ξεκάθαρα με το μυαλό μας, γι' αυτό και δεν έχει τόσο σημασία η υπόθεση, ( αν αρέσει ή όχι), ούτε οι σκηνές καθεμία ξεχωριστά, όσο η αίσθηση που σου αφήνει, και κατά πόσο καθένας μπορεί να ερμηνεύσει και να κατανοήσει τις καταστάσεις που βλέπει.

Το στοίχημα πάντως το έχει κερδίσει. Έχει πυροδοτήσει συζητήσεις επί συζητήσεων, που κάποιοι θα το δουν μόνο και μόνο για να έχουν άποψη και επιτυχία του είναι ακριβώς αυτή. Και τελικά δεν έχει καμία σημασία η εξέλιξη των βραβείων καλύτερης ξένης ταινίας. Όπως λέει και ο Θοδωρής Κουτσογιαννόπουλος "ο Λάνθιμος θίγει τη μεθοδευμένη καταπίεση του ενστίκτου και της σεξουαλικότητας και ξεσκίζει τον παραστρατημένο θεσμό της οικογένειας με το σταθερό χέρι χειρουργού". Κι αυτό εκ των πραγμάτων είναι δύσκολο, όχι μόνο να το βιώνεις αλλά και να το βλέπεις ως απλός θεατής.